Định giá cổ phiếu – Các bước quan trọng để định giá cổ phiếu

Cổ phiếu là chứng nhận góp vốn của các cổ đông vào công ty cổ phần và có khả năng cao sẽ mang lại giá trị lợi nhuận cho chủ sở hữu chúng. Định giá cổ phiếu giúp người đầu tư biết được loại cổ phiếu nào đáng mua và có khả năng sinh lợi lớn nhất.

Các bước quan trọng trong định giá cổ phiếu doanh nghiệp

Định giá cổ phiếu là một trong những bước cần thiết của doanh nghiệp cổ phần khi mong muốn chào bán cổ phiếu, huy động vốn và tăng tầm ảnh hưởng của doanh nghiệp trên thị trường. Nếu bạn tham gia Forex vietnam để định giá loại “tài sản vô hình” nhưng có giá trị nội tại này thì bản thân doanh nghiệp cần thực hiện các bước sau đây:

Bước 1: Tìm hiểu ngành nghề kinh doanh của tổ chức

Một trong những yếu tố quan trọng để quyết định đầu tư vào một loại cổ phiếu nào đó chính là tìm hiểu lĩnh vực kinh doanh của công ty phát hành chúng. Nhà đầu tư cần hiểu rằng “niềm tin” sẽ đúng và được củng cố thêm khi có bằng chứng rõ ràng và nhất định.

Hầu hết các công ty cổ phần đều có ngành nghề kinh doanh nhất định và mỗi ngành đều có những thế mạnh và năng lực phát triển riêng. Thế nhưng, thuộc tính của lĩnh vực kinh doanh cũng sẽ quyết định một phần năng lực lưu chuyển dòng tiền và thu hồi vốn nên bạn cần có những cân nhắc bài bản khi chọn lựa.

Nhà đầu tư có thể dựa vào 4 yếu tố sau để công nhận năng lực của tổ chức trong ngành đấy như thế nào:

• Đối thủ cạnh tranh hiện có trong ngành.

• Các yếu tố vi mô, vĩ mô ảnh chính liên quan đến năng lực sinh lợi của toàn ngành.

• Điểm khác biệt (khác biệt và đáng chú ý nhất) của tổ chức này là gì?

• Kết quả kinh doanh & đạt kết quả tốt hoạt động từ lúc thành lập đến nay (phát triển theo chiều hướng nào, có vướng phải nợ xấu hay không?…

Ngoài ra, đội ngũ nhân viên chủ chốt và thành viên của ban điều hành cũng có thể là nhân tố quyết định sự phát triển của công ty. Con người luôn là yếu tố mà nhà đầu tư nên chú ý khi tạo ra chọn lựa của mình.

Bước 2: Ước lượng kết quả bán hàng của tổ chức

Làm cách nào để nhà đầu tư có thể ước lượng kết quả kinh doanh của tổ chức mà bạn mong muốn đầu tư?

Đấy chính là sử dụng hai phương pháp: Top – down và Bottom – Up.

Phương pháp Top – Down: 

Nhấn mạnh vào tầm cần thiết của bức tranh lớn của nền kinh tế sẽ tác động ra sao tới các mảnh ghép nhỏ hơn chính là các ngành, các doanh nghiệp trong ngành, từ đấy tìm hiểu về công ty một cách tổng quát hơn. Một khi nhà đầu tư đánh giá tình hình vĩ mô khá khả quan, nhà đầu tư sẽ tìm ra những ngành nào đang có lợi thế trong thời gian tới. Cuối cùng là chọn ra các công ty tốt nhất trong những ngành có lợi thế để đầu tư.

Để nhận xét được tình hình vĩ mô nền kinh tế, có các biến số cơ bản sau mà nhà đầu tư cần phải quan tâm: tăng trưởng GDP, thu nhập bình quân, CPI, lạm phát, cán cân thương mại, tỷ giá hối đoái, lãi suất, thuế,…

Phương pháp Bottom – Up: 

Ngược lại với Top-Down, thay vì quan tâm đến toàn bộ ngành công nghiệp mà công ty đó phát triển thì nhà đầu tư chỉ chú ý vào các sức mạnh bên trong và nền tảng căn bản của công ty.

Những vấn đề này bao gồm: Tình hình tài chính chung của công ty, phân tích báo cáo tài chính, hàng hóa và dịch vụ, cung và cầu cùng những chỉ báo hoạt động khác.

Bước 3: Lựa chọn mô hình định giá phù hợp

Nhà bán hàng mong muốn sử dụng một mô hình định giá thích hợp với doanh nghiệp mà mình đầu tư? Thật ra mỗi công ty đều có một loại định giá riêng và để định giá chuẩn xác, bạn nên sử dụng mô hình định giá tương đối (relative valuation models) và mô hình định giá tuyệt đối.

Mô hình tương đối là cách định giá cổ phiếu dựa trên những chỉ số định giá như price-to-earnings (P/E), price-to-book value (P/B), price-to-sales (P/S), price-to-cash flow (P/CF) hay price-to-EBITDA (P/EBITDA). Về P/E hay P/B là gì, chúng tôi sẽ giới thiệu rõ hơn dưới đây.

Đối với mô hình giá tuyệt đối trái ngược với loại trên, không sử dụng so sánh tương đối làm chủ đạo:

Chiết khấu dòng tiền (cổ tức, FCFF, FCFE), lợi nhuận thặng dư (Residual income), công thức Benjamin Graham…

Bước 4: Chuyển đổi thành những vấn đề đầu vào

Thường những nhà đầu tư khôn ngoan sẽ lựa chọn yếu tố đầu vào thích hợp với kịch bản có thể xuất hiện khi chuyển đổi. Thường có ba loại kịch bản thường gặp khi chuyển đổi đầu vào như:

• Base: kịch bản cơ sở

• Conservative: kịch bản thận trọng

• Worst: kịch bản xấu nhất

Trong đó, mô hình định giá và loại cổ phiếu đã chọn có thể giúp bạn xác định rất nhanh các yếu tố nào liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp.

Bước 5: Diễn giải kết quả từ mô hình

Từ các yếu tố đầu vào, nhà đầu tư có thể diễn giải kết quả thành một khoảng giá trị hợp lý. Nhưng đừng quên mọi giá trị cổ phiếu bạn đang tính toán chỉ dựa trên những gì mà bạn tìm được và nó có thể sai số vì nhiều nguyên nhân không giống nhau. Vẫn chưa có khoảng giá trị nào cũng đúng cách và chính xác 100% nên luôn hiện hữu những nguy cơ nhất định từ việc tự định giá và diễn giải kết quả từ mô hình.

Thường thì thực hiện các mô hình, chúng ta thường dùng cách định giá cổ phiếu bằng excel. Nhờ có các công cụ tính toán và phân tích, Excel đã khiến cho việc xác định giá trị kinh doanh trở nên đơn giản hơn. Vì vậy, cần xây dựng mô hình định giá cho riêng doanh nghiệp bằng cách xây dựng một khung mẫu tính toán từ các giả định đầu vào và các kết quả tính toán sẽ cho ta kết quả đầu ra tương ứng. Sử dụng cách định giá cổ phiếu bằng excel chính là một phần của mô hình tài chính công ty.

Định giá cổ phiếu theo phương pháp P/E

Tỷ số P/E là mối tương quan tỷ lệ giữa giá thị trường của cổ phiếu (Price) so với thu nhập một cổ phần (EPS). Nó phản ánh: để đạt được 1 đồng thu nhập từ cổ phiếu, nhà đầu tư sẵn sàng trả bao nhiêu tiền?

Cách định giá: P = EPS x P/Engành

Cách xác định P/E (bình quân ngành):

– Để tính P/E bình quân ngành, ta cần chọn ra các doanh nghiệp trong ngành có cùng quy mô, tỷ suất lợi nhuận hay cấp độ nguy cơ, tính toán thông số P/E của từng công ty, rồi từ đó tính ra P/E ngành theo phương pháp bình quân hoặc bình quân gia quyền với trọng số là vốn hóa thị trường.

– Hoặc, cách đơn giản nhất là lấy số liệu từ các doanh nghiệp chứng khoán.

Ưu điểm và nhược điểm của phương pháp định giá P/E

• Ưu điểm: Đây chính là phương định giá khá dễ dàng, dễ tính toán.

• Nhược điểm: Do trong bí quyết tính toán có yếu tố P (Price) – giá thị trường của cổ phiếu, nên nếu thị trường chứng khoán hoạt động không ổn định, giá cả cổ phiếu bị ảnh hưởng bởi các yếu tố đầu cơ, lũng đoạn thị trường thì tỷ số P/E sẽ bị sai lệch, từ đấy ảnh hưởng đến kết quả tính toán.

Định giá cổ phiếu bằng phương pháp P/B

Chỉ số P/B là từ rút gọn của Price to Book Value Ratio (PBR), còn gọi tỷ số P/B, Hệ số P/B;

P/B là một công cụ của phương pháp phân tích cơ bản để định giá cổ phiếu.

P/B là tỷ số thể hiện giá cổ phiếu gấp bao nhiêu lần tài sản ròng (ghi ở báo cáo tài chính) của công ty.

Cách định giá:

P/B = Giá thị trường / Giá trị sổ sách của 1 cổ phiếu

Hay P/B = Vốn hóa công ty / Vốn chủ sở hữu

Trong đó:

P = Price = Market Price: Giá thị trường tại thời điểm giao dịch.

B = Book Value : Giá trị sổ sách của một cổ phiếu

Ưu điểm và nhược điểm của chỉ số PB

Ưu điểm của chỉ số P/B

– Vì BV thường có giá trị dương, phải có thể sử dụng P/B để định giá ngay cả những doanh nghiệp làm ăn thua lỗ

– Vì BV thường ổn định hơn EPS, P/BV sẽ là một thông số tốt khi EPS quá biến động hơn là chỉ số P/E, PEG, EV/EBIT, EV/EBITDA, P/S…

– Chỉ sổ P/B rất thích hợp trong việc định giá những công ty có phần lớn tài sản có tính thanh khoản cao, như tổ chức tài chính, doanh nghiệp tài chính, bảo hiểm và các doanh nghiệp đầu tư.

Nhược điểm của P/BV:

– Không thích hợp để định giá cổ phiếu của các doanh nghiệp dịch vụ, địa điểm mà tài sản vô hình như con người, độ trung thành của khách hàng…

– Thông số P/BV sẽ chẳng phải là một chỉ số tốt để so sánh các công ty trong cùng ngành, do sự khác biệt về mô hình, kế hoạch kinh doanh, phân khúc

– Không mang lại hiệu quả lắm ở những công ty tăng trưởng nhanh.

– Có thể bị làm ảo do nguyên tắc kế toán, như tài sản ngầm, tài sản ảo nhiều.

Lời kết

Để có thể định giá cổ phiếu doanh nghiệp một cách chính xác, bạn cũng cần phải am hiểu các chỉ số tài chính. Hiểu được các chỉ số tài chính sẽ giúp bạn biết được: sức khỏe hiện tại của doanh nghiệp ra sao? Hay làm chắc chắn hơn các giả định của bạn về doanh thu – lợi nhuận trong tương lai của doanh nghiệp… Chúc các bạn thành công.